Geloof in de publieke ruimte

 Religie en geloof – in al hun variaties – leveren een constructieve bijdrage aan een morele en verantwoordelijke samenleving. Ze zijn onmisbaar in de politiek en het openbare leven. Averechtse effecten ontstaan juist als een staat het geloof uit de openbare ruimte wil weren. De invloedrijke Rowan Williams, voormalig aartsbisschop van Canterbury, breekt met de gangbare opinie dat geloof exclusief thuishoort in de privésfeer. Een al te strikt seculiere overheid loopt het gevaar overdreven rationeel te zijn ­– en alles wat daarbuiten valt onbespreekbaar te maken. Een democratie moet juist openstaan voor religieuze kritiek, want anders dreigt onze cultuur aan haar eigen materialisme en absolutisme ten onder te gaan.

Williams ontvouwt in dit boek – in 26 thematische hoofdstukken – zijn evenwichtige visie op geloof en politiek. Vanuit een diepgaande kennis van de geschiedenis, de filosofie en de huidige politiek laat Williams de religieuze identiteit van Europa zien, het belang van gemeenschap en pluralisme, en de effecten van secularisme. Verder gaat hij in op onder meer mensenrechten, godslastering, duurzaamheid, economie, spiritualiteit, de zorgzame samenleving en de participatiemaatschappij.

Geloof in de publieke ruimte is een vertaling van Faith in the Public Square (2012), vertaald door Huub Stegeman en Stephan van Erp. Het boek bevat een ten geleide van de Oud-katholieke aartsbisschop Joris A.O.L. Vercammen en wordt ingeleid door Stephan van Erp. 

Williams houdt de lezer een erudiet vergrootglas voor, waarmee we onze cultuur en samenleving kunnen bekijken. Wat hij ons laat ontdekken is niet zozeer een leidraad (‘laten we het zo doen’), maar een andere, rijkere blik op de wereld.

Alister McGrath

Na een decennium van rommelige compromissen en discussies over gender en seksualiteit waarin de aartsbisschop met moeite de wereldwijde Anglicaanse Gemeenschap bij elkaar wist te houden, horen we hier ‘Rowan Unplugged’, het werk van een man die zich eindelijk vrij voelt om te zeggen wat hij denkt.

The Observer

Het boek is doorspekt met onverbloemde kritiek op de economische en politieke waarden die westerse samenlevingen beheersen. Het vormt een kritiek op de vanzelfsprekendheden van ons leven in de 21e eeuw – zoals het idee dat economische groei per definitie goed zou zijn. Volgens Williams is het de taak van de kerk om te vragen waarom dat zo zou zijn.

The Observer

Menig lezer zal zich afvragen hoe hij de tijd vond om te schrijven over zoveel uiteenlopende onderwerpen. Ik vraag me af wanneer hij eigenlijk tijd had om alles te lezen wat hij nodig had voor het schrijven van deze essays. Het resultaat is hoe dan ook opmerkelijk te noemen, omdat deze essays getuigen van een praktische wijsheid zoals we die alleen aantreffen bij iemand die zijn huiswerk heeft gedaan.

Stanley Hauerwas

Het boek Geloof in de publieke ruimte is een belangrijke kwaliteitsimpuls in het maatschappelijk debat. Rowan Williams stelt dat religie en geloof niet alleen getolereerd behoren te worden, maar dat zij bovendien een goede bijdrage leveren aan het publieke debat. Gelovige tradities laten zien dat wij aangesproken zijn voordat wij spreken en handelen, en dat er iets van ons gevraagd wordt. Dit nodigt uit tot eerbied, openheid en toewijding.

Erik Borgman