Niet alles is te koop

Mag een verzekeraar of een werkgever iemand die te zwaar is met een bonus stimuleren om af te vallen? En kun je in geld uitdrukken hoeveel een mensenleven het milieu belast?

Afgelopen decennia hebben marktwaarden de niet-economische waarden uit bijna elk levensgebied verdrongen. Dat laat politiek filosoof Michael Sandel (Harvard University) zien in zijn boek Niet alles is te koop. Hij noemt marktwerking een van de grootste morele vraagstukken van onze tijd. De markt is doorgedrongen in zorg, opvoeding, overheid, kunst en sport, en zelfs in het gezinsleven en persoonlijke relaties. Zonder er erg in te hebben zijn we vanuit een markteconomie in een marktgestuurde samenleving beland.

Je kunt je afvragen of er niet iets mis is met zo’n wereld. En wat we kunnen doen om te voorkomen dat marktwaarden daar binnendringen waar ze niet thuishoren. In Niet alles is te koop ontketent Sandel een debat dat tot nu toe ontbreekt in dit marktgestuurde tijdperk. Kernvragen zijn: Wat is de geëigende plek voor marktwerking in een democratische samenleving? En hoe beschermen we morele waarden en publieke goederen die niet te koop zijn?