Vertalen van verdriet

‘Een boek dat gebeurde’

Alex van Ligten schrijft over de zelfgekozen dood van zijn zoon 

 

Je kind verliezen aan de dood, je hoopt het als ouder nimmer mee te maken. Predikant en schrijver Alex van Ligten overkwam het. Een jaar na de onverwachte, zelfgekozen dood van zijn zoon Gideon verschijnt zijn boek Vertalen van verdriet. Gideon de dichter & Gideon de richter. ‘Ik ben niet doelgericht een boek gaan schrijven. Dit boek gebeurde als het ware vanzelf,’ aldus Van Ligten in een interview bij Schepper & Co.

 

Elke dag een paar verzen. Van Ligtens houvast in het verwarrende eerste jaar is het vertalen van Richteren 6-8, de klassieke tekst over de bijbelse Gideon, de naamgenoot van zijn zoon. ‘Zoals iemand kan vergaan van verdriet, ben ik gaan vertalen van verdriet’, schrijft hij. Al schrijvend komen er associaties met zijn zoon op. Maar ook rijzen er vragen, en is er woede, onbegrip en zelfverwijt. 

 

‘Wat heeft hem bezield? En hoe komt het dat wij niets gemerkt hebben? Hoe kan hij ons zo ontkomen zijn? De antwoorden daarop ontglippen me steeds als ik denk aan wat er gebeurd is en wat zich in zijn hoofd kan hebben afgespeeld. Toch wil ik er zo dicht mogelijk bij komen. Dan maar geen complete antwoorden, als ik maar íets van een verklaring vind die me wat rust geeft, uit de diepte haalt.’ Verkeren in de leegte van het gemis is beter te verdragen dan in de diepte van het niet-begrijpen.’

ALEX VAN LIGTEN IN HET EERSTE HOOFDSTUK

 

In het boek geeft Van Ligten taal aan zijn verdriet. In zijn zoektocht naar de toedracht legt hij ook een link naar wat hij als misstanden in de samenleving herkent. Bij de schulden die zijn zoon, zorgvuldig verborgen gehouden voor zijn omgeving, bleek te hebben, vergelijkt Van Ligten de deurwaarders en incassobureaus uit onze tijd met de Midjanieten uit het richterenverhaal, die als sprinkhanen de armen nog dieper de ellende injagen. Er is iets mis met het huidige systeem, want als je een armlastig mens torenhoge boetes oplegt, waar is dan nog uitkomst? 

Over de wijze van sterven van zijn zoon, die hij ‘de Grote Onomkeerbare Vergissing’ noemt, gaat de schrijver diep en ver in ernstig zelfonderzoek. Maar Gideon is meer dan zijn dood, zegt Van Ligten, en hij eert zijn zoon en diens bruisende leven in vrolijke herinneringen, in poëzie en andere taaluitingen van diens hand.

 

Gideon van Ligten (27 februari 1975 - 9 oktober 2013) was trainer-coach van verschillende voetbalteams in Friesland en Groningen. Hij was docent Nederlands in het voortgezet onderwijs, lid van de redactie van het literair tijdschrift Tzum en redacteur van de boeken van Alex van Ligten, zijn vader.

 

Alex van Ligten (9 oktober 1947) is theoloog en vertaler. Hij publiceert boeken en artikelen over bijbelse theologie en vertaalde het werk van Franz Rosenzweig, De Ster van de Verlossing. In 2010 schreef hij de veelgeprezen prekenbundel Intussen is het ook weer droog geworden.